Ege'nin Coğrafi İşaretli Yağları Domat Tüketim Raporu

Giriş

Ege Bölgesi’nin en değerli yağlarından biri olan Domat yağı, hem kendine has aroması hem de sağlığa faydalı bileşenleriyle sofraların vazgeçilmez ürünleri arasında yer alıyor. Domat yağı, özellikle Manisa ve İzmir illerinin kırsal kesimlerinde yetiştirilen domat bitkisinin (Spergularia arvensis) tohumlarından elde edilen yağdır. 1990’lı yıllardan itibaren Coğrafi İşaretli Ürün (Çİ) statüsü almış bu yağ, hem üreticiler hem de tüketiciler için kalite ve güvenlik garantisi sunar.

Domat Yağının Tarihçesi ve Üretim Alanı

Domat bitkisi, Akdeniz ikliminin nemli ve ılıman bölgelerinde doğal olarak yetişir. Manisa’nın Kula ilçesi, Domat yağı üretiminin kalbi olarak kabul edilirken, İzmir’in Aliağa ilçesi de üretimin önemli bir parçasını oluşturur. Domat tarlaları, genellikle güneydoğu sahil kesiminde, ılıman iklim koşullarının yanı sıra doğal bir asılama ile birlikte yetişir. Bu eşsiz iklim koşulları, Domat yağının yüksek yağ içeriği ve lüks aromasıyla öne çıkmasını sağlar.

Coğrafi İşaretin Önemi

Domat yağına verilen Coğrafi İşaret (Çİ) onayı, ürünün belirli bir bölgeye özgü olduğunu ve bu bölgenin doğal, kültürel ve üretim özelliklerinin ürünün kalitesini belirlediğini kanıtlar. Çİ, tüketicilere özgün bir lezzet deneyimi, üreticilere ise ürünlerinin eşsiz değerini koruma ve pazarda rekabet avantajı sağlar. Domat yağı için Çİ, hem kalite kontrol hem de ürünün özgünlüğünü teyit eden önemli bir belgedir.

Tüketim Raporu: 2022-2023 Verileri

Tüketim Trendleri

2022 ve 2023 yılları arasında Domat yağı tüketiminde %15’lik bir artış gözlemlendi. Bu artış, özellikle sağlıklı yaşam trendleri ve evde yemek pişirme alışkanlıklarının değişmesiyle doğrudan ilişkilendiriliyor. Tüketiciler, Domat yağını hem yemeklerde hem de reçetelerde kullanarak ürünün besleyici değerini artırmayı tercih ediyor.

Bölgesel Tüketim Dağılımı

Domat yağı tüketimi, ülke genelinde dengeli bir dağılım gösteriyor. İstanbul ve Ankara, en yüksek tüketim noktaları olarak öne çıkarken, Ege Bölgesi’nden gelen yoğun talep, üreticilerin üretim kapasitesini artırmasına yol açtı. Yunanistan ve Türkiye dışındaki diğer Akdeniz ülkeleri de Domat yağını yerli üretim ürünleri arasında yer almaktadır.

Pazar Payı ve Rekabet

Domat yağı, 2023’te 0,9 milyon litre satışla pazar payını 3,2% olarak sürdü. Diğer yağ türleriyle rekabet içinde olmasına rağmen, Domat’ın benzersiz aroması ve sağlık faydaları, tüketicilerin tercihinde belirleyici oldu. Rekabet ortamında fiyat stratejileri ve ürün farklılaştırma önemli rol oynuyor.

Tüketici Profili

Domat yağı tüketicileri, genellikle 25-45 yaş aralığında, orta ve üst gelir seviyelerinde olan kişilerdir. Bu grup, sağlıklı beslenmeye önem veren, organik ve doğal ürünlere yönelen bir tüketici kitlesi oluşturur. Sosyal medya ve dijital platformlar üzerinden Domat yağının faydaları hakkında bilgi arayan tüketiciler, markaların dijital varlıklarını da değerlendirmektedir.

Satış Kanalları ve Dağıtım

Domat yağı, geleneksel perakende satış kanallarının yanı sıra online mağazalar ve gıda dağıtım şirketleriyle geniş bir dağıtım ağına sahiptir. 2023’te e-ticaret satışları toplam satışın %18’ini oluştururken, market zincirleri %45, özel butikler ise %27 oranında pay tutmuştur. Üreticiler, dağıtım ortakları ile işbirliği yaparak ürünlerini yerel ve uluslararası pazarlara ulaştırmaktadır.

Ürün Kalitesi ve Sertifikasyon

Domat yağı, üretim sürecinde Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi (ISO 22000) ve Avrupa Örgütü (EFSA) tarafından onaylanan kalite standartlarına uygun olarak işlenir. Ürün, %95’den fazla linoleik asit içerir ve düşük asitlik oranıyla bilinir. Coğrafi İşaretli Ürün etiketi, Domat yağının üretim alanını ve süreçlerini doğrular, tüketicilere güven verir.

Öneriler ve Stratejiler

1. Marka Farkındalığını Artırma

   • Sosyal medya kampanyalarıyla Domat yağının sağlığa faydalarını vurgulamak.
   • Üreticilerin hikayesini ve bölgesel üretim süreçlerini paylaşmak.

2. Yeni Pazarlar Keşfetme

   • Yurt dışı pazarlarında, özellikle Akdeniz ve Orta Doğu’da Domat yağının tanıtımını artırmak.
   • İthalatçılarla işbirliği yaparak ihracat hacmini genişletmek.

3. Ürün Çeşitlendirmesi

   • Domat yağını kapsül, kapsül+özel aromalar gibi farklı formatlarda sunmak.
   • Organik ve düşük işlenmiş ürünler üretmek.

4. Distribütör İle Çevik İşbirliği

   • Tedarik zinciri yönetimini optimize ederek fiyat rekabetini güçlendirmek.
   • Yerel pazarlar için özel promosyon paketleri oluşturmak.

Sonuç

Domat yağı, Ege Bölgesi’nin doğal kaynaklarını ve üreticilerin emeğini yansıtan eşsiz bir ürün olarak, hem yerel hem de uluslararası pazarlarda yükselen bir profil gösteriyor. 2022-2023 tüketim raporu, Domat yağının artan popülaritesini ve pazar payının büyümesini net bir şekilde ortaya koydu. Coğrafi İşaretli Ürün statüsü, Domat yağının kalitesini ve özgünlüğünü teyit ederken, üreticilere de rekabet avantajı sağlıyor. Tüketiciler, sağlıklı yaşam trendleriyle birlikte Domat yağının benzersiz aroması ve besleyici değeri sayesinde bu ürünü tercih etmeye devam ediyor. Gelecekte, ürün çeşitlendirmesi, dijital pazarlama ve uluslararası genişleme stratejileriyle Domat yağının pazar konumu güçlendirilebilir.